Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İnfertilite ve Yardımcı Üreme Teknikleri Hakkındaki Görüşleri
Anahtar Kelimeler:
Yardımcı Üreme Teknikleri, Etik, Sağlık Hizmetleri, Kısırlık, Üreme SağlığıÖzet
Amaç: Kısırlık, modern dünyada çiftlerin önemli bir bölümünü etkileyen bir sağlık sorunudur. Tıbbi gelişmelerin bir sonucu olarak, yardımcı üreme teknikleri (YÜT), çocuk sahibi olmak isteyen bireyler için umut verici çözümler sunmaktadır. Ancak, bu tekniklerin kullanımına yönelik bilgi, tutum ve etik yaklaşımlar toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Bu çalışma, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO) öğrencilerinin “kısırlık” konusundaki bilgi düzeyini ölçmeyi ve YÜT konusundaki farkındalık düzeylerini belirlemeyi amaçlamaktadır.
Yöntemler: Çalışmamızda, Mersin Üniversitesi MÜH'de öğrenim gören ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 236 öğrenciye anket uygulandı. Ancak, 34 öğrencinin anketleri eksik puanlama nedeniyle değerlendirilemedi ve değerlendirme 202 öğrencinin verileriyle tamamlandı. Verilerin normal dağılıma uygunluğunu belirlemek için Shaphiro Wilk testi, iki normal dağılımlı bağımsız değişken grubunun karşılaştırılması için "Student t test"i kullanıldı. Tanımlayıcı istatistik olarak, sayısal değişkenler için ortalama ve standart sapma hesaplandı ve kategorik değişkenler için sayı ve yüzde verildi.
Bulgular: Anket soruları değerlendirildiğinde, 1. soru ile sadece 8. soruya verilen yanıtlar arasında zayıf negatif korelasyon (r=-0.185, P=0.008) bulunmuştur. 2. ve 3. sorular arasında orta düzeyde pozitif korelasyon (r=0.509, P=0.001), 2. ve 8. sorular arasında ise zayıf pozitif korelasyon (r=0.181, P=0.010) bulunmuştur. Ayrıca, 3. ve 8. sorular arasında zayıf pozitif korelasyon (r=0.328, P=0.001), 9. soru arasında ise zayıf pozitif korelasyon (r=0.139, P=0.048) bulunmuştur.
Sonuç: SHMYO öğrencileri, toplum sağlığı ve ahlaki değerler açısından tehdit oluşturmayan YÜT'e yönelik bazı temel uygulamalar hakkında olumlu görüşe sahiptir. Ancak, cinsiyetin önceden belirlenmesi veya oosit bağışı gibi etik ve doğa dengesi açısından kritik konularda olumsuz görüş bildirmişlerdir. Sonuç olarak sağlık alanında gençlerin görüşlerinin gelecekteki YÜT uygulamalarına yön vermede yararlı olabileceği sonucuna varılmıştır.
Referanslar
Alvarez B, Marre D. Motherhood in Spain: From the "Baby Boom" to "Structural Infertility". Med Anthropol 2022;41(6-7):718-731.
Arslan H, Cingi EM. Yardımcı üreme tekniklerinde etik sorunlar ve yasal düzenlemeler Kızılkaya BN (ed). İnfertilite Hemşireliği Kitabı. İstanbul: Acar Basım ve Cilt San. Tic. A.Ş., 2009;s243-252.
Castillo CM, Horne G, Fitzgerald CT, Johnstone ED, Brison DR, Roberts SA. The impact of IVF on birthweight from 1991 to 2015: a cross-sectional study. Hum Reprod. Hum Reprod. 2019;34(5):920–931.
Chiware TM, Vermeulen N, Blondeel K, et al. IVF and other ART in low- and middle-income countries: a systematic landscape analysis. Hum Reprod Update 2021;27:213–228.
Choi SKY, Venetis C, Ledger W, et al. Population-wide contribution of medically assisted reproductive technologies to overall births in Australia: temporal trends and parental characteristics. Hum Reprod 2022;37:1047–1058.
Cox CM, Thoma ME, Tchangalova N, et al. Infertility prevalence and the methods of estimation from 1990 to 2021: a systematic review and meta-analysis. Hum Reprod Open 2022;2022:hoac051
Diaz MY, Watkins L. Beyond the body: Social, structural, and environmental infertility. Soc Sci Med. 2025;365:117557.
Díaz MY. The biological clock: age, risk, and the biopolitics of reproductive time. Sex. Roles. 2021;84(11):765-778.
Douglass CB. Barren States: the Population Implosion in Europe Routledge, New York, NY (2005).
Fauser BCJM, Adamson GD, Boivin J, et al. Declining global fertility rates and the implications for family planning and family building: an IFFS consensus document based on a narrative review of the literature. Hum Reprod Update 2024;30(2):153-173.
Frederiksen Y, Farver-Vestergaard I, Skovgård NG, Ingerslev HJ, Zachariae R. Efficacy of psychosocial interventions for psychological and pregnancy outcomes in infertile women and men: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open 2015;5(1):e006592.
Hanna E, Gough B. The social construction of male infertility: a qualitative questionnaire study of men with a male factor infertility diagnosis. Sociol Health Illn 2020;42(3):465-480.
Inhorn MC. Global infertility and the globalization of new reproductive technologies: illustrations from Egypt Soc Sci Med 2003;56(9):1837-1851.
Inhorn M.C. Middle Eastern masculinities in the age of new reproductive technologies: male infertility and stigma in Egypt and Lebanon. Med Anthropol Q 2004;18(2):162-182.
Küçükdurmaz F, Taşkıran M. İnfertil Kadınlarda cinsel fonksiyonlar (tanı ve tedavi aşamalarında). Türkiye Klinikleri Üroloji Dergisi. 2015;8(3):52-57.
Ma DD, Bai CF, Mao FX, et al. Relationship of emotion regulation strategies with depression and anxiety symptoms in infertility patients. Chin Mental Health Journal. 2023;37(08):662–671.
Marre D, San Roman, Guerra D. On Reproductive Work in Spain: Transnational Adoption, Egg Donation, Surrogacy Med Anthropol 2018;37(2):158-173.
Mascarenhas MN, Flaxman SR, Boerma T, Vanderpoel S, Stevens GA. National, regional, and global trends in infertility prevalence since 1990: a systematic analysis of 277 health surveys. PLoS Med 2012; 9(12):e1001356.
Michelle C. Human clones talk about their lives': media representations of assisted reproductive and biogenetic technologies. Media, Culture & Society 2007;29(4):639-663.
Tierney K. The Future of Assisted Reproductive Technology Live Births in the United States. Popul Res Policy Rev 2022;41(5):2289-2309.
Weinger S. Infertile Cameroonian women: social marginalization and coping strategies. Qualitative Social Work. 2009;8:45-64.
World Health Organization. Infertility Fact Sheet, 2020. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infertility (18 August 2022, date last accessed).
